SM U 35
SM U 35 (Seiner Majestät U 35) war ein Unterseeboot der deutschen Kaiserlichen Marine. Es gilt bis heute als das erfolgreichste U-Boot der Welt.

SM U 35 (vorheriges/nächstes – alle U-Boote) | ||
---|---|---|
![]() | ||
Technische Daten | ||
U-Boot Typ: | (Zweihüllen-Hochsee-Boot) U 31 – U 41 | |
Verdrängung: | 685 t (über Wasser) 878 t (unter Wasser) | |
Länge: | 64,70 m | |
Breite: | 6,32 m | |
Tiefgang: | 3,56 m | |
max. Tauchtiefe: | 50 m | |
Tauchzeit: | 50–100 s | |
Antrieb: | Dieselmotoren 2 × 925 PS E-Maschinen 2 × 600 PS | |
Geschwindigkeit: | 16,4 kn (30,4 km/h) (über Wasser) 9,7 kn (18 km/h) (unter Wasser) | |
Fahrbereich: | 8790 sm bei 8 kn (über Wasser) 80 sm bei 5 kn (unter Wasser) | |
Bewaffnung: | 2 Bugrohre, 2 Heckrohre 6 × 50-cm-Torpedos Artillerie: 1 × 75 mm (1914–1915) 1 × 88 mm (1915–1916) 1 × 105 mm (1916–1918) | |
Besatzung: | 4 Offiziere 31 Mannschaften | |
Einsätze: | 24: 2 Aufklärungsfahrten 20 Handelskriegsfahrten 2 Überführungsfahrten | |
Erfolge: | 224 versenkte Handelsschiffe mit insgesamt 535.900 BRT 2 Kriegsschiffe versenkt mit insgesamt 2.500 t | |
Verbleib: | am 26. November 1918 an das Vereinigte Königreich ausgeliefert, 1919–1920 in Blyth abgewrackt |
Geschichte
Die Entwürfe zum Zweihüllen-Hochsee-Boot Typ U 31 – U 41 kamen von der Germaniawerft in Kiel. Maßgeblich verantwortlich für die Entwicklung dieses Typs war der Ingenieur Hans Techel. Aus diesen Entwürfen leiteten sich auch die Zweihüllen-Hochsee-Boote Typ U 51 – U 56, U 63 – U 65 und U 81 – U 86 ab. U 35 wurde am 29. März 1912 in Auftrag gegeben. Es sollte bereits am 1. März 1914 ausgeliefert werden. Aufgrund von Verspätungen beim Bau der Germaniawerft-Zweitakt-Dieselmotoren konnte das Boot aber erst am 18. April 1914 vom Stapel laufen. Die Indienststellung erfolgte am 3. November 1914 unter Kapitänleutnant Waldemar Kophamel. Leitender Ingenieur war Marineingenieur Hans Fechter. U 35 wurde der II. Flottille unterstellt, die in Helgoland stationiert war.
Einsätze

Seine ersten beiden Einsätze absolvierte U 35 vom 19. bis zum 21. und vom 24. bis zum 26. Januar 1915. Hierbei handelte es sich um Aufklärungseinsätze in der Nordsee. Es folgten drei Feindfahrten, auf denen 17 Handelsschiffe mit insgesamt 25.716 BRT versenkt wurden.
Im August 1915 wurde U 35 zusammen mit U 34 ins Mittelmeer in die österreich-ungarische Marinebasis Cattaro zur U-Flottille Pola verlegt. Dabei konnten drei Handelsschiffe mit insgesamt 4067 BRT versenkt werden. Es folgten zwei Feindfahrten, auf denen 15 Handelsschiffe mit 59.409 BRT vernichtet wurden.
Ende Oktober 1915 übernahm U 35 bei Bodrum zehn türkische Offiziere sowie Kriegsmaterial zur Unterstützung der aufständischen Senussi, die in der libyschen Wüste gegen die britische und italienische Kolonialmacht kämpften. Soweit es die Wetterverhältnisse zuließen, wurden zwei türkische Schoner in Schlepp genommen. Der Konvoi erreichte den libyschen Küstenort Bardia, wo die Ladung gelöscht werden konnte. Im Golf von Sollum (Ägypten) wurde daraufhin am 5. November 1915 der britische Dampfer Tara (1862 BRT) versenkt und ein im Hafen von Sollum befindliches Kanonenboot zerstört.[1] (→ Aktion von SM U 35 im Golf von Sollum)

Am 18. November 1915 übernahm Kapitänleutnant Lothar von Arnauld de la Perière U 35. Unter seinem Befehl führte es 15 weitere Feindfahrten durch, vor allem im Mittelmeerraum, auf denen 189 Handelsschiffe mit insgesamt 446.708 BRT versenkt wurden. Außerdem wurden am 29. Februar 1916 das britische Kanonenboot Primula mit 1250 t und am 2. Oktober 1916 das französische Kanonenboot Rigel mit 1250 t versenkt. Eine der Feindfahrten unter de la Perière, die 14. Unternehmung von U 35, gilt bis heute als die erfolgreichste, die ein U-Boot abschloss. Sie dauerte vom 26. Juli bis zum 20. August 1916. Auf ihr wurden 54 Handelsschiffe mit 90.350 BRT versenkt. Am 4. Oktober 1916 versenkte U 35 südwestlich der Insel San Pietro vor Sardinien den französischen Truppentransporter Gallia (14.966 BRT), wobei 600 Menschen umkamen. Die Gallia war das größte von U 35 versenkte Schiff.
Am 17. März 1918 übernahm Kapitänleutnant Ernst von Voigt das Boot. Er unternahm zwei Operationsversuche mit U 35, eine Feindfahrt und einen Rückverlegungsmarsch von Cattaro nach Deutschland. Beide mussten wegen Maschinenschaden frühzeitig abgebrochen werden.
Am 18. Juli 1918 übernahm Kapitänleutnant Heino von Heimburg das Boot. Unter ihm wurde U 35 nach Kiel überführt. Die Überführungsfahrt dauerte vom 7. September bis zum 9. Oktober 1918.
Verbleib
Nach dem Ende des Ersten Weltkrieges im November 1918 wurde U 35 am 26. November 1918 nach England überführt und zwischen 1919 und 1920 in Blyth abgewrackt.
Kommandanten
- Kapitänleutnant Waldemar Kophamel – 3. November 1914 bis 17. November 1915
- Kapitänleutnant Lothar von Arnauld de la Perière – 18. November 1915 bis 16. März 1918
- Kapitänleutnant Ernst von Voigt – 17. März bis 13. Juli 1918
- Kapitänleutnant Heino von Heimburg – 18. Juli bis November 1918
Versenkte oder beschädigte feindliche Schiffe
Datum[2] | Schiffsname | Tonnage (BRT) | Nationalität |
---|---|---|---|
9. März 1915 | Blackwood | 1230 | ![]() |
9. März 1915 | Gris Nez | 208 | ![]() |
15. März 1915 | Hyndford* | 4286 | ![]() |
30. April 1915 | Laila | 748 | ![]() |
2. Juni 1915 | Cubano | 4352 | ![]() |
4. Juni 1915 | George & Mary | 100 | ![]() |
6. Juni 1915 | Sunlight | 1433 | ![]() |
7. Juni 1915 | Trudvang | 1041 | ![]() |
8. Juni 1915 | Express | 115 | ![]() |
8. Juni 1915 | La Liberte | 302 | ![]() |
8. Juni 1915 | Strathcarron | 4347 | ![]() |
8. Juni 1915 | Susannah | 115 | ![]() |
10. Juni 1915 | Thomasina | 1869 | ![]() |
12. Juni 1915 | Bellglade | 664 | ![]() |
12. Juni 1915 | Crown of India | 2034 | ![]() |
13. Juni 1915 | Diamant | 324 | ![]() |
13. Juni 1915 | Hopemount | 3300 | ![]() |
13. Juni 1915 | Pelham | 3534 | ![]() |
10. August 1915 | Baltzer* | 343 | ![]() |
10. August 1915 | Francois | 2212 | ![]() |
10. August 1915 | Morna | 1512 | ![]() |
17. September 1915 | Ravitailleur | 2815 | ![]() |
19. September 1915 | Ramazan | 3477 | ![]() |
20. September 1915 | Linkmoor | 4306 | ![]() |
18. Oktober 1915 | Scilla | 1220 | ![]() |
23. Oktober 1915 | Marquette | 7057 | ![]() |
3. November 1915 | Woolwich | 2936 | ![]() |
5. November 1915 | Tara | 1862 | ![]() |
5. November 1915 | Abbas | 298 | ![]() |
5. November 1915 | Nour-el-bahr* | 450 | ![]() |
6. November 1915 | Caria | 3032 | ![]() |
6. November 1915 | Clan Macalister | 4835 | ![]() |
6. November 1915 | Lumina | 6218 | ![]() |
7. November 1915 | Moorina | 4994 | ![]() |
8. November 1915 | Den of Crombie | 4949 | ![]() |
8. November 1915 | Sir Richard Awdry | 2234 | ![]() |
8. November 1915 | Wacousta | 3521 | ![]() |
9. November 1915 | Californian | 6223 | ![]() |
17. Januar 1916 | Sutherland | 3542 | ![]() |
18. Januar 1916 | Marere | 6443 | ![]() |
20. Januar 1916 | Trematon | 4198 | ![]() |
26. Februar 1916 | La Provence | 13753 | ![]() |
27. Februar 1916 | Giava | 2755 | ![]() |
28. Februar 1916 | Masunda | 4952 | ![]() |
29. Februar 1916 | Primula | 1250 | ![]() |
23. März 1916 | Minneapolis | 13543 | ![]() |
13. Juni 1916 | Maria C. | 77 | ![]() |
13. Juni 1916 | Motia | 500 | ![]() |
13. Juni 1916 | San Francesco Di Paola | 43 | ![]() |
14. Juni 1916 | Antonia V | 132 | ![]() |
14. Juni 1916 | Giosue | 20 | ![]() |
14. Juni 1916 | San Francesco | 28 | ![]() |
14. Juni 1916 | Tavolara | 701 | ![]() |
15. Juni 1916 | Adelina | 170 | ![]() |
15. Juni 1916 | Anette | 112 | ![]() |
15. Juni 1916 | Audace | 144 | ![]() |
15. Juni 1916 | S. Maria | 515 | ![]() |
15. Juni 1916 | Sardinia | 1119 | ![]() |
16. Juni 1916 | Dolmetta M | 48 | ![]() |
16. Juni 1916 | Era | 1078 | ![]() |
16. Juni 1916 | Eufrasia | 71 | ![]() |
16. Juni 1916 | Gafsa | 3922 | ![]() |
16. Juni 1916 | Rondine | 112 | ![]() |
17. Juni 1916 | Poviga | 3360 | ![]() |
18. Juni 1916 | Aquila | 2191 | ![]() |
18. Juni 1916 | Beachy | 4718 | ![]() |
18. Juni 1916 | Olga | 2964 | ![]() |
18. Juni 1916 | Rona | 1312 | ![]() |
19. Juni 1916 | France Et Russie | 329 | ![]() |
19. Juni 1916 | Mario C. | 398 | ![]() |
23. Juni 1916 | Giuseppina | 1872 | ![]() |
23. Juni 1916 | Herault | 2299 | ![]() |
24. Juni 1916 | Canford Chine | 2398 | ![]() |
24. Juni 1916 | Checchina | 184 | ![]() |
24. Juni 1916 | Daiyetsu Maru | 3184 | ![]() |
24. Juni 1916 | San Francesco | 1060 | ![]() |
24. Juni 1916 | Saturnina Fanny | 1568 | ![]() |
25. Juni 1916 | Clara | 5503 | ![]() |
25. Juni 1916 | Fournel | 2047 | ![]() |
27. Juni 1916 | Mongibello | 4059 | ![]() |
27. Juni 1916 | Pino | 1677 | ![]() |
27. Juni 1916 | Roma | 2491 | ![]() |
27. Juni 1916 | Windermere | 2292 | ![]() |
29. Juni 1916 | Carlo Alberto | 312 | ![]() |
29. Juni 1916 | Giuseppina | 214 | ![]() |
29. Juni 1916 | Teano | 1907 | ![]() |
28. Juli 1916 | Dandolo | 4977 | ![]() |
30. Juli 1916 | Britannic | 3487 | ![]() |
30. Juli 1916 | Ethelbryhta | 3084 | ![]() |
30. Juli 1916 | Giuseppe Marta | 111 | ![]() |
30. Juli 1916 | Katholm | 1324 | ![]() |
31. Juli 1916 | Citta Di Messina | 2464 | ![]() |
31. Juli 1916 | Einar | 135 | ![]() |
31. Juli 1916 | Emilio G. | 166 | ![]() |
31. Juli 1916 | Erling | 122 | ![]() |
31. Juli 1916 | Generale Ameglio | 222 | ![]() |
1. August 1916 | Heighington | 2800 | ![]() |
2. August 1916 | Eugenia | 550 | ![]() |
2. August 1916 | Neptune | 151 | ![]() |
3. August 1916 | Tricoupis | 2387 | ![]() |
4. August 1916 | Favonian | 3049 | ![]() |
4. August 1916 | Siena | 4372 | ![]() |
4. August 1916 | Teti | 2868 | ![]() |
4. August 1916 | Tottenham | 3106 | ![]() |
5. August 1916 | Achilleus | 843 | ![]() |
5. August 1916 | Mount Coniston | 3018 | ![]() |
7. August 1916 | Newburn | 3554 | ![]() |
7. August 1916 | Trident | 3129 | ![]() |
8. August 1916 | Imperial | 3818 | ![]() |
8. August 1916 | Speme | 1229 | ![]() |
9. August 1916 | Antiope | 2973 | ![]() |
9. August 1916 | Ganekogorta Mendi | 3061 | ![]() |
9. August 1916 | Sebastiano | 3995 | ![]() |
10. August 1916 | Temmei Maru | 3360 | ![]() |
11. August 1916 | Pagasarri | 3287 | ![]() |
12. August 1916 | Gina | 443 | ![]() |
12. August 1916 | Nereus | 3980 | ![]() |
12. August 1916 | Regina Pacis | 2228 | ![]() |
12. August 1916 | Saint Gaetan (aux) | 125 | ![]() |
13. August 1916 | Balmoral | 2542 | ![]() |
13. August 1916 | Eurasia | 1898 | ![]() |
13. August 1916 | Francesco Saverio | 214 | ![]() |
13. August 1916 | Ivar | 2139 | ![]() |
14. August 1916 | Emilia | 319 | ![]() |
14. August 1916 | Francesca | 161 | ![]() |
14. August 1916 | Henriette B. | 176 | ![]() |
14. August 1916 | Ida | 242 | ![]() |
14. August 1916 | Lavinia | 243 | ![]() |
14. August 1916 | Louis B. | 212 | ![]() |
14. August 1916 | Pausania | 107 | ![]() |
14. August 1916 | Rosario | 188 | ![]() |
14. August 1916 | San Francesco Di Paolo | 112 | ![]() |
14. August 1916 | San Giovanni Battista | 1066 | ![]() |
14. August 1916 | San Giuseppe Patriarca | 62 | ![]() |
15. August 1916 | Augusta | 523 | ![]() |
15. August 1916 | Candida Altieri | 282 | ![]() |
15. August 1916 | Vergine Di Pompei | 145 | ![]() |
16. August 1916 | Madre | 665 | ![]() |
17. August 1916 | schwedisch Prince | 3712 | ![]() |
18. August 1916 | Erix | 923 | ![]() |
19. September 1916 | Doride | 1250 | ![]() |
19. September 1916 | Teresa | 270 | ![]() |
22. September 1916 | Garibaldi | 5185 | ![]() |
22. September 1916 | Giovanni Zambelli | 2485 | ![]() |
23. September 1916 | Charterhouse | 3021 | ![]() |
24. September 1916 | Bronwen | 4250 | ![]() |
24. September 1916 | Bufjord | 2284 | ![]() |
24. September 1916 | Nicolo | 5466 | ![]() |
25. September 1916 | Benpark | 3842 | ![]() |
26. September 1916 | Newby | 2168 | ![]() |
26. September 1916 | Roddam | 3218 | ![]() |
26. September 1916 | Stathe | 2623 | ![]() |
27. September 1916 | Rallas | 1752 | ![]() |
27. September 1916 | Secondo | 3912 | ![]() |
27. September 1916 | Vindeggen | 2610 | ![]() |
29. September 1916 | Venus | 3976 | ![]() |
2. Oktober 1916 | Rigel | 1250 | ![]() |
3. Oktober 1916 | Samos | 1186 | ![]() |
4. Oktober 1916 | Birk | 715 | ![]() |
4. Oktober 1916 | Gallia | 14966 | ![]() |
5. Oktober 1916 | Aurora | 2806 | ![]() |
5. Oktober 1916 | Vera | 2308 | ![]() |
5. Januar 1917 | Lesbian | 2555 | ![]() |
5. Januar 1917 | Salvatore Padre | 200 | ![]() |
6. Januar 1917 | Hudworth | 3966 | ![]() |
7. Januar 1917 | Mohacsfield | 3678 | ![]() |
8. Januar 1917 | Andoni | 3188 | ![]() |
8. Januar 1917 | Lynfield | 3023 | ![]() |
11. Februar 1917 | Assunta | 132 | ![]() |
12. Februar 1917 | Lyman M. Law | 1300 | ![]() |
13. Februar 1917 | Percy Roy | 110 | ![]() |
14. Februar 1917 | Mery | 178 | ![]() |
14. Februar 1917 | Oceania | 4217 | ![]() |
15. Februar 1917 | Buranda | 3651 | ![]() |
16. Februar 1917 | Oriana | 3132 | ![]() |
16. Februar 1917 | Prudenza | 3307 | ![]() |
17. Februar 1917 | Pier Accavan Ubert | 112 | ![]() |
18. Februar 1917 | Giuseppe | 1856 | ![]() |
18. Februar 1917 | Guido T | 324 | ![]() |
18. Februar 1917 | Skogland | 3264 | ![]() |
23. Februar 1917 | Longhirst | 3053 | ![]() |
23. Februar 1917 | Mont Viso* | 4820 | ![]() |
24. Februar 1917 | Dorothy | 3806 | ![]() |
24. Februar 1917 | Prikonisos | 3537 | ![]() |
3. April 1917 | Ardgask | 4542 | ![]() |
4. April 1917 | Marguerite | 1553 | ![]() |
4. April 1917 | Parkgate | 3232 | ![]() |
7. April 1917 | Maplewood | 3239 | ![]() |
11. April 1917 | Miss Morris | 156 | ![]() |
12. April 1917 | India | 2933 | ![]() |
13. April 1917 | Giuseppe Accame | 3224 | ![]() |
13. April 1917 | Odysseus | 3463 | ![]() |
13. April 1917 | Stromboli | 5466 | ![]() |
14. April 1917 | Patagonier | 3832 | ![]() |
15. April 1917 | Panaghi Drakatos | 2734 | ![]() |
17. April 1917 | Brisbane River | 4989 | ![]() |
17. April 1917 | Corfu | 3695 | ![]() |
17. April 1917 | Fernmoor | 3098 | ![]() |
18. April 1917 | Trekieve | 3087 | ![]() |
19. April 1917 | Sowwell | 3781 | ![]() |
20. April 1917 | Leasowe Castle* | 9737 | ![]() |
20. April 1917 | Lowdale | 2260 | ![]() |
20. April 1917 | Nentmoor | 3535 | ![]() |
23. April 1917 | Bandiera E Moro | 2086 | ![]() |
24. April 1917 | Bien Aime Prof. Luigi | 265 | ![]() |
24. April 1917 | Nordsøen | 1055 | ![]() |
24. April 1917 | Torvore | 1667 | ![]() |
24. April 1917 | Vilhelm Krag | 3715 | ![]() |
27. April 1917 | Triana | 748 | ![]() |
13. Oktober 1917 | Alavi | 3627 | ![]() |
13. Oktober 1917 | Despina G. Michalinos | 2851 | ![]() |
13. Oktober 1917 | Doris | 3979 | ![]() |
13. Oktober 1917 | Lilla | 2819 | ![]() |
15. Oktober 1917 | City of Belfast* | 1055 | ![]() |
18. Oktober 1917 | Lorenzo | 2498 | ![]() |
19. Oktober 1917 | Ikoma Maru | 3048 | ![]() |
25. Oktober 1917 | Fannie Prescott | 404 | ![]() |
29. Oktober 1917 | Namur | 6694 | ![]() |
31. Oktober 1917 | Cambric | 3403 | ![]() |
2. November 1917 | Maria Di Porto Salvo | 91 | ![]() |
2. November 1917 | San Francesco Di Paola G. | 91 | ![]() |
11. Dezember 1917 | Persier | 3874 | ![]() |
20. Dezember 1917 | Fiscus | 4782 | ![]() |
20. Dezember 1917 | Waverley | 3853 | ![]() |
23. Dezember 1917 | Pietro | 3860 | ![]() |
24. Dezember 1917 | Turnbridge | 2874 | ![]() |
25. Dezember 1917 | Argo | 3071 | ![]() |
25. Dezember 1917 | Cliftondale | 3811 | ![]() |
25. Dezember 1917 | Nordpol | 2053 | ![]() |
23. Februar 1918 | Humberto | 274 | ![]() |
26. Februar 1918 | Pytheas | 2690 | ![]() |
26. Februar 1918 | Kerman* | 4397 | ![]() |
27. Februar 1918 | Marconi* | 7402 | ![]() |
6. März 1918 | Daiten Maru | 4555 | ![]() |
7. März 1918 | Begona No. 4 | 1850 | ![]() |
9. März 1918 | Silverdale | 3835 | ![]() |
Versenkt: Beschädigt: Insgesamt: | 546.707 32.490 579.197 | * beschädigt, aber nicht versenkt |
Literatur
- Lothar von Arnauld de la Perière: “U 35” auf Jagd. Bertelsmann, Gütersloh 1938. (Wiederveröffentlicht als Meine Kriegsfahrten mit U-35. eBook, Sketec-Verlag, Passau 2012.)
- Eberhard Rössler: Geschichte des deutschen U-Bootbaus. Band 1. Bernard & Graefe Verlag, Koblenz 1986, ISBN 3-7637-5801-1.
- Bodo Herzog: Deutsche U-Boote 1906–1966. Manfred Pawlak Verlag, Herrsching 1990, ISBN 3-88199-687-7.
- Clemens Bogedain: Lothar von Arnauld de la Perière. Erfolgreichster U-Bootkommandant der Seekriegsgeschichte – ein vergessener „Kriegsheld“? Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2016, ISBN 978-3-515-11256-7.
Weblinks
- U 35 im uboat.net (englisch)
- Der magische Gürtel; Film einer Feindfahrt mit U 35 von März bis Mai 1917 im Mittelmeer und Ostatlantik, Königliches Bild- und Filmamt, 1917, 44 Min. u. 45 Sek.
Einzelnachweise
- Hans Werner Neulen: Feldgrau in Jerusalem. 2. Aufl., München: Universitas, 2002, S. 102. ISBN 3-8004-1437-6
- Guðmundur Helgason: Ships hit during WWI: Ships hit by U 35. In: U-Boat War in World War I. Uboat.net. Abgerufen am 16. März 2009.