Liste der Herrscher des Iran

In d​er Liste d​er Herrscher d​es Iran s​ind alle bekannten Herrscher aufgelistet, d​ie das Land Iran/Persien (in seinen heutigen Grenzen!) o​der einen Teil d​avon jemals regiert haben. Bei Dynastien, d​ie nur e​ine bestimmte Zeit über iranisches Gebiet herrschten, i​st (nach „in Persien:“) a​uch immer n​ur diese angegeben, wenngleich d​ie Dynastie i​n einem anderen Land bereits d​avor oder n​och danach a​n der Macht war. Vertreter e​ines solchen Herrscherhauses, d​ie noch n​icht oder n​icht mehr i​n Iran regierten, werden h​ier folglich n​icht aufgeführt u​nd nur m​it „…“ angedeutet, während j​ene Herrscher (oder Linien), d​ie zwar z​u einer d​er genannten Dynastien gehören, a​ber nur über nichtiranische Gebiete geboten, h​ier gar n​icht berücksichtigt wurden. Auch Angaben darüber, i​n welchen Teilen Irans d​ie einzelnen Dynastien (zu bestimmten Zeiten) herrschten, wurden (außer b​ei der Unterscheidung i​n Linien) weggelassen. Lediglich b​ei gleichzeitig i​n verschiedenen iranischen Gebieten regierenden Vertretern derselben Dynastie findet s​ich in Klammern d​ie Information, w​er (ungefähr) w​o herrschte. Sämtliche Zeiten s​ind Regierungszeiten, w​obei hier allerdings n​icht extra berücksichtigt wurde, s​eit oder b​is wann e​in Herrscher a​uch bzw. n​ur iranisches Territorium regierte.

Altertum (vorislamische Zeit)

Das Reich Elam (2550 v. Chr.–636 v. Chr.)

Die „1. Meder-Konföderation“ (715–653 v. Chr.)

  • Deiokes, 728–715 v. Chr. (Regierungszeit nach Herodot)
  • Kyaxares I., 715–675 v. Chr. (Regierungszeit nach Herodot)
  • Phraortes, 675–653 v. Chr. (Regierungszeit nach Herodot)

Die Skythen (in Persien: 653–625 v. Chr.)

  • Arbaka, Arphaxad und Arbakes, 653–625 v. Chr. (Regierungszeit nach Herodot)

Die „2. Meder-Konföderation“ (625 v. Chr.–550 v. Chr.)

Das Achämenidenreich
Das Partherreich
Das Sassanidenreich und die spätantike Mittelmeerwelt etwa zur Zeit Chosraus I.
  • Kyaxares II., 625–585 v. Chr. (Regierungszeit nach Herodot)
  • Astyages, 585–550 v. Chr. (Regierungszeit nach Herodot)

Die Achämeniden (550–330 v. Chr.)

Die Argeaden (in Persien 331–310 v. Chr.)

Die Seleukiden (312–164 v. Chr.)

Die Parther/Arsakiden (247 v. Chr.–224 n. Chr.)

Die Sassaniden (224–651)

Mittelalter

Das Umayyadennreich

Die „Rechtgeleiteten Kalifen“ (in Persien: 632–661)

Die Umaiyaden (661–750)

Die Abbasiden (748–1258)

Die Tahiriden (in Persien: 821–880/81)

  • Abu t-Tayyib Tahir (I.) b. Husain b. Musab b. Ruzaiq al-Chuzai, 821–822
  • Talha b. Tahir, 822–828
  • Abdullah b. Tahir, 828–845
  • Tahir (II.) b. Abdullah, 845–862
  • Muhammad b. Tahir, 862–873
  • al-Husain b. Tahir, 876–880/81

Die (zaiditischen) Alawiden von Tabaristan (864–928)

  • al-Hasan b. Zaid, 864–884
  • Abu l-Husain Ahmad b. Muḥammad al-Qaim, 884
  • Muhammad b. Zaid, 884–900
  • al-Hasan b. Ali al-Utrusch, 914–917
  • Hasan b. al-Qasim, 917–928
  • Abu l-Husain Ahmad b. Hasan, 917–923
  • Abu l-Qasim Dschafar b. Hasan, 917–925
  • Abu Ali Muhammad b. Ahmad, 925–926
  • Ismail b. Dschafar, ca. 925 und 930
  • Abu Dschafar Muhammad, ca. 926–943

Die Laithiden

  • Abu Jusuf Jaqub b. al-Laith as-Saffar, 861–879
  • Abu Hafs Amr b. al-Laith, 879–900
  • Abu l-Hasan Tahir b. Muhammad b. Amr, 900–909
  • al-Laith b. Ali b. al-Laith, 909–910
  • Muhammad b. Ali, 910
  • al-Muaddal b. Ali, 910–911
  • Abu Hafs Amr b. Jaqub b. Muhammad b. Amr, 912

Die Chalafiden

  • Abu Dschafar Ahmad b. Muhammad b. Chalaf, 923–963
  • Abu l-Husain Tahir b. Muhammad, 963–969
  • Wali d-Daula Abu Ahmad Chalaf b. Ahmad, 969–1003

Die Samaniden (819–1005)

  • Ahmad (I.) b. Asad b. Saman Chuda, 819–874
  • Nasr (I.) b. Ahmad, 874–892
  • al-Amir al-Mahdi Abu Ibrahim Ismail b. Ahmad, 892–907
  • al-Amir asch-Schahid Abu Nasr Ahmad (II.) b. Ismail, 907–914
  • al-Amir as-Said Nasr (II.) b. Ahmad, 914–943
  • al-Amir al-Hamid Nuh (I.) b. Nasr, 943–954
  • al-Amir al-Muayyad (oder al-Muwaffaq) Abu l-Fawaris Abd al-Malik (I.) b. Nuh, 954–961
  • al-Malik al-Muzaffar al-Amir as-Sadid Abu Salih Mansur (I.) b. Nuh, 961–976
  • al-Amir ar-Radi (oder ar-Raschid) Abu l-Qasim Nuh (II.) b. Mansur, 976–997
  • Abu l-Harith Mansur (II.) b. Nuh, 997–999
  • Abu l-Fawaris Abd al-Malik (II.) b. Nuh, 999–1000
  • Abu Ibrahim Ismail (II.) al-Muntasir b. Nuh, 1000–1005

Die Ziyariden (931–ca. 1090)

  • Abo l-Haddschadsch Mardawidsch b. Ziyar, 931–935
  • Zahir ad-Daula Abu Mansur Woschmgir b. Ziyar, 935–967
  • Zahir ad-Daula Abu Mansur Bisutun b. Woschmgir, 967–978
  • Schams al-Maali Abu l-Hasan Qabus b. Woschmgir (= Qābūs ibn Wušmagīr), 977/978–981 und 987–1012/1013
  • Falak al-Maali Manutschehr b. Qabus, 1012–1029
  • Abu Kalidschar Anuschirawan b. Manutschehr, ca. 1029–1049
  • Onsor al-Maali Kejkawus b. Iskandar b. Qabus, ca. 1049–1087
  • Gilan-Schah b. Kejkawus, ca. 1087–1090

Die Buyiden von Dschibal

  • Rukn ad-Daula Abu l-Hasan Ali, 932–947
  • Rukn ad-Daula Abu Ali Hasan, 947–977
  • Muayyid ad-Daula Abu Mansur Buya, 977–983 (in Hamadan und Isfahan)
  • Fachr ad-Daula Abu l-Hasan Ali, 976/977–997 (in Rey) und 983–997 (in Hamadan und Isfahan)
  • Schams ad-Daula Abu Tahir Fulan, 997–1021 (in Hamadan und Isfahan)
  • ʿAlāʾ ad-Daula, 1008–1041 (in Isfahan)[1]
  • Sama ad-Daula Abu l-Hasan Fulan, 1021–ca. 1028 oder 1028–vor 1030 (in Hamadan und Isfahan)
  • Madschd ad-Daula Abu Talib Rustam, 997–1029 (in Rey), Stellvertretung bis 1028: Schirin („as-Sayyida“), die Witwe von Fachr ad-Daula[2]

Die Buyiden von Fars und Chuzistan

Die Buyiden von Kirman

Die Ghaznawiden (in Persien: ca. 1003–1040)

Die Kakuyiden (ca. 1007–1141)

  • Ala ad-Daula Abu Dschafar Muhammad b. Rustam Duschmanziyar, ca. 1007–1041
  • Schams al-Mulk Zahir ad-Din Abu Mansur Faramurz b. Muhammad, 1041–ca. 1063
  • Ala ad-Daula Abu Kalidschar Garschasp (I.) b. Muhammad, 1041–ca. 1148 (in Hamadan)
  • Ala ad-Daula (oder Muayyid ad-Daula) Abu Mansur Ali b. Faramurz, ?–1095
  • Ala ad-Daula Adud ad-Din Abu Kalidschar Garschasp (II.), 1095–ca. 1141

Die Nasriden (1030–1225)

  • Tadsch ad-Din (I.) Abu l-Fadl Nasr b. Ahmad, 1030–1031, 1034–1036 und 1038–1073
  • Baha ad-Daula Tahir b. Nasr, 1073–1088
  • Badr ad-Daula Abu l-Abbas b. Nasr, 1088–1090
  • Baha ad-Daula Chalaf b. Nasr, 1090–1106
  • Tadsch ad-Din (II.) Abu l-Fadl (oder: Abu l-Fath) Nasr b. Chalaf, 1106–1164
  • Schams ad-Din Muhammad (oder: Ahmad) b. Nasr, 1164–1169
  • Tadsch ad-Din (III.) Harb b. Izz al-Muluk Muhammad b. Nasr, 1169–1213
  • Yamin ad-Din Bahram-Schah b. Harb, 1213–1221
  • Tadsch ad-Din (IV.) Nusrat (oder: Nasr) b. Bahram-Schah, 1221–1222
  • Schihab ad-Din Mahmud b. Harb, 1221
  • Rukn ad-Din Mahmud b. Bahram-Schah, 1221–1222
  • Abu l-Muzaffar Ali b. Harb, 1222
  • Ala ad-Din Ahmad b. Nasir ad-Din Uthman b. Harb, 1223–1225
  • Uthman-Schah b. Nasir ad-Din Uthman, 1225

Die Großseldschuken

Die Kirman-Seldschuken

Die Nizariten von Alamut (1090–1256)

Die Eldigüziden/Atabegs von Āzarbāydschān (ca. 1136–1225)

  • Schams ad-Din Eldigüz, 1136–1175
  • Nusrat ad-Din Abu Dschafar Dschahan-Pahlavan Muhammad b. Eldigüz, 1175–1186
  • Muzaffar ad-Din Qizil-Arslan Uthman b. Eldigüz, 1186–1191
  • Nusrat ad-Din Abu Bakr Muhammad b. Dschahan-Pahlavan, 1191–1210
  • Qutlugh-Inantsch, 1191–ca. 1196 (in Dschibal)
  • Muzaffar ad-Din Özbeg Muhammad b. Dschahan-Pahlavan, 1210–1225

Die Atabegs von Yazd (ca. 1141–1318)

  • Rukn ad-Din Sam b. Vardanruz, ca. 1141–1188
  • Izz ad-Din Langar b. Vardanruz, ca. 1188–1207
  • Muhyi d-Din Vardanruz b. Langar, 1207–1219
  • Qutb ad-Din Abu Mansur Isfahsalar b. Langar, 1219–1229
  • Mahmud-Schah b. Abi Mansur Isfahsalar, 1229–1241
  • Salghur-Schah b. Mahmud-Schah, 1241–1252
  • Togha(n)-Schah b. Salghur-Schah, 1252–1272
  • Ala ad-Daula b. Togha(n)-Schah, 1272–1275
  • Yusuf-Schah b. Togha(n)-Schah, 1275–1297
  • Haddschi-Schah b. Yusuf-Schah, ca. 1315–1318

Die Choresm-Schahs aus der Dynastie der Anuschteginiden (in Persien: 1142–1231)

Die Salghuriden/Atabegs von Fars (1148–1282)

  • Muzaffar ad-Din Sunqur b. Maudud, 1148–1161
  • Muzaffar ad-Din Zangi b. Maudud, 1161–1175 (oder 1161–1178)
  • Tekele (oder Degele) b. Zangi, 1175–1198 (oder 1178–1198)
  • Muzaffar ad-Din Abu Schudscha Sad (I.) b. Zangi, 1198–1226
  • Muzaffar ad-Din Abu Bakr Qutlugh-Chan b. Sad, 1226–1260
  • Muzaffar ad-Din Sad (II.) b. Qutlugh-Chan, 1260
  • Adud ad-Din Muhammad b. Sad, 1260–1262
  • Muzaffar ad-Din Muhammad-Schah b. Salghur-Schah b. Sad, 1262–1263
  • Muzaffar ad-Din Seldschuq-Schah b. Salghur-Schah, 1263
  • Muzaffar ad-Din Abisch-Chatun b. Sad, 1263–1282 (ab 1264 zusammen mit Mengü-Temür b. Hülegü)

Die Hazaraspiden/Atabegs von Großluristan (1148–1424)

  • Abu Tahir (b. Ali?) b. Muhammad, 1148–1161
  • Nusrat ad-Din Hazarasp b. Abi Tahir, 1203/04 bis 1229 oder 1252/53
  • Imad ad-Din b. Hazarasp (reg. eventuell nach dem Tod seines Vaters)
  • Nusrat ad-Din Kalha b. Hazarasp (reg. eventuell nach dem Tod seines Vaters)
  • Tekele (oder Degele) b. Hazarasp, ca. 1257/58–1259
  • Schams ad-Din Alp-Arghu(n) b. Hazarasp, ca. 1259–1274
  • Yusuf Schah (I.) b. Alp-Arghu(n), ca. 1274–1288
  • Afrasiyab (I.) b. Yusuf Schah, ca. 1288–1296
  • Nusrat ad-Din Ahmad b. Alp-Arghu(n), 1296 bis 1330 oder 1333
  • Rukn ad-Din Yusuf Schah (II.) b. Ahmad, 1330 oder 1333 bis 1339
  • Muzaffar ad-Din Afrasiyab (II.) Ahmad (b. Yusuf Schah oder b. Ahmad?), 1339–1355
  • Naur al-Ward b. Afrasiyab, 1355
  • Schams ad-Din Paschang (b. Yusuf Schah?), 1355–1378
  • Pir Ahmad b. Paschang, 1378–1408
  • Abu Said b. Pir Ahmad, ca. 1408–1417
  • Schah Husein b. Abi Said, ca. 1417–1424
  • Ghiyath ad-Din b. Kawus b. Huschang b. Paschang, 1424

Die Ghuriden (in Persien: ca. 1175–1206)

  • Ghiyath ad-Din Abu l-Fath Muhammad b. Sam (1163–1203)
  • Muizz ad-Din Muhammad b. Sam (1203–1206)

Die Qutlughchaniden (1222–1306)

  • Nasir ad-Dunya wa-d-Din Abu l-Fawaris Baraq Hadschib, 1222–1235
  • Qutb ad-Din Abu l-Fath Muhammad, 1235–1236 und 1252–1257
  • Rukn ad-Din Mubarak b. Baraq, 1236–1252
  • Qutb ad-Din/Ismat ad-Dunya wa-d-Din Qutlugh-Terken, 1257–1282 (für Haddschadsch-Sultan b. Muhammad)
  • Dschalal ad-Din Abu l-Muzaffar Soyurghatmisch b. Muhammad, 1282–1292
  • Safwat ad-Din Padischah-Chatun bt. Muhammad, 1292–1295
  • Muzaffar ad-Din Abu l-Harith Muhammad Schah-Sultan b. Haddschadsch-Sultan, 1296–1304
  • Qutb ad-Din Schah-Dschahan b. Soyurghatmisch, 1304–1305

Die Ilchane (1256–1388)

Die Muzaffariden (1314–1393)

  • Mobarez ad-Din Muhammad ibn Muzaffar, 1314–1358
  • Dschamal ad-Din Abu l-Fawaris Schah-i Schudscha, 1358–1364 und 1366–1384
  • Qutb ad-Din Schah Mahmud, 1364–1366
  • Mudschahid ad-Din Zain al-Abidin Ali, 1384–1387
  • Imad ad-Din Sultan Ahmad, 1387–1391 (in Kirman)
  • Schah Yahya, 1387–1391 (in Schiraz)
  • Sultan Abu Ishaq, 1387–1391 (in Siradschan)
  • Schah Mansur, 1391–1393

Die Sarbedaran (1332–1386)

  • Abd ar-Razzaq b. Fadl Allah, 1332–1338
  • Wadschih ad-Din Masud b. Fadl Allah, 1338–1343
  • Muhammad Ay-Temür, 1343–1346
  • Chvadscha Tadsch ad-Din Ali b. Schams ad-Din Tschischumi, 1347–1351
  • Yahya Karavi, 1351–1357
  • Luft Allah b. Wadschih ad-Din Masud, zw. 1351–1362
  • Amir Wali, zw. 1351–1362 (in Astarabad)
  • Haidar Qassab, zw. 1351–1362
  • Hasan Damghani, zw. 1351–1362
  • Chvadscha Ali b. Muayyad, 1362–1376 und 1379–1386
  • Rukn ad-Din, zw. 1376–1379

Herrscher des Gesamtreiches

  • Abu Said, 1451–1469 (in Chorasan ab 1459)

Die Timuriden von Westpersien

  • Dschalal ad-Din Miran-Schah, 1393–1404
  • Pir Muhammad, 1404–1409 (in Fars)
  • Rustam, 1404–1409 (im Süden des persischen Iraks)
  • Chalil Sultan, 1409 (in Rey)
  • Baiqara, 1409–1412 (in Fars)
  • Iskandar, 1412–1414 (erst in Fars, dann im persischen Irak)

Die Timuriden von Chorasan

  • Abu l-Qasim Babur, 1447–1457
  • Schah Mahmud, 1457
  • Ibrahim, 1457–1459
  • Husain, 1469–1470 und 1470–1506
  • Yadgar Muhammad, 1470
  • Badi az-Zaman, 1506–1507
  • Muzaffar Husain, 1506–1507

Neuzeit

Die Safawiden (1501–1765)

Die Hotaki-Dynastie (in Persien: 1722–1729)

Die Afschariden (1736–1796)

Die Zand-Dynastie (1751–1794)

Die Kadscharen (1794–1925)

Die Pahlavi-Dynastie (1925–1979)

Staatsoberhäupter der Islamischen Republik Iran (1979 bis heute)

Religionsführer, i​n Ausübung:

Siehe auch

Anmerkungen

  1. Gotthard Strohmaier: Avicenna. Beck, München 1999. ISBN 3-406-41946-1, S. 165.
  2. Gotthard Strohmaier: Avicenna. 1999, S. 165.
  3. Vgl. Der Islam I – Vom Ursprung bis zu den Anfängen des Osmanenreichs, S. 344, Fischer-Weltgeschichte, Frankfurt/M. 1968.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. The authors of the article are listed here. Additional terms may apply for the media files, click on images to show image meta data.